نقد و بررسی بازی Crimes and Punishments : Sherlock Holmes برای پلی استیشن 4 PS4

در بخشی از رمان «درنده‌ی باسکرویل» (The Hound Of The Barskervilles) دکتر واتسن در حال بررسی عصای موکلی است که در خانه‌ی هلمز جا مانده است. هلمز هم تمام مدت پشت به او و روی کاناپه‌اش نشسته و سر در گریبان در حال فکر کردن است. هلمز ناگهان به حرف می‌آید و از واتسن می‌پرسد: «از آن عصا چی دستگیرت می‌شود واتسن؟!» در اینجاست که انبوهی از سوالات همراه با شگفتی ذهن ما و البته دکتر واتسن را به خودش مشغول می‌کند. اینکه هلمز چطور توانسته بفهمد واتسن در حال انجام چه‌کاری است و آیا او حسی فرابشری دارد؟ ولی برخلاف تصور، جواب این سوال خیلی ساده است. وقتی واتسن با تعجب از او می‌پرسد که آیا پشت سرش هم چشم دارد با این جواب هلمز مواجه می‌شود: «روبرویم روی میز یک قوری نقره براق هست واتسن!»
همه چیز به همین سادگی است!! معمایی که در گام نخست شگفت انگیز و پیچیده به‌نظر می‌رسد جوابی سر راست دارد. این جواب‌های سر راست در رمان‌ها و داستان‌های شرلوک هلمز با روشی خلاقانه و به کمک شخصیت پیچیده و جذاب هلمز رونمایی می‌شوند. ممکن است معما بعد از حل شدن خیلی ساده و منطقی به نظر برسد ولی روش هلمز و تیزی و ظرافت‌اش در کنار شخصیت جذاب و کاریزماتیک اوست که باعث حظ مخاطب می‌شود. با این توصیف به نظر شما آیا می‌شود یک بازی ساخت که رسیدن به پیچیدگی‌های یک معما و حل کردن‌اش در نقش شرلوک هلمز و نه یک خواننده‌ی شگفت زده، جذاب و سرگرم کننده باشد؟ دقت کنید که قرار است ما خود شرلوک هلمز باشیم و از زاویه‌ی دید او به ماجرا نگاه بکنیم نه از زاویه‌ی دید واتسن که همیشه از نتیجه‌گیری‌ها و غافلگیری‌های هلمز شگفت زده می‌شود و تحسین‌اش می‌کند. استودیوی Frogwares بعد از ساختن شش بازی بر اساس شخصیت شرلوک هلمز برای رسیدن به این لذت به چند ایده‌ی ناب رسیده است.


ویکتوریایی
سر آرتور کانن دُویل در مجموع ۶۰ داستان بر محوریت شخصیت شرلوک هلمز نوشته است. دُویل از این ۶۰ داستان تنها چهارتا را به شکل رمان و ۵۶ داستان دیگر را به صورت داستان کوتاه نوشته است. با این اوصاف بهترین فکری که به ذهن سازنده‌های بازی خطور کرده ساختن آخرین بازی این مجموعه، «جنایات و مکافات» بر اساس همین فرمت داستان‌های کوتاه است. بخش بخش بودن بازی به سازنده‌ها این اجازه را داده تا دست‌شان برای خلق یک فضای ویکتوریایی ناب کاملا باز باشد. بازی از شش قسمت جداگانه با داستان‌هایی مستقل تشکیل شده است. هر داستان شخصیت‌هایی مجزا و تمی منحصر به‌ خود دارد و همین به یکی از نقاط قوت بازی بدل شده است. خلق یک انگلستان ویکتوریایی با تمام جزییات قابل لمسش یکی بزرگ‌ترین دستاوردهای بازی است که بی‌شک بدون وجودش یکی از پایه‌های مهم محصول نهایی لنگ می‌زد.
با اینکه این یکی از ارکان مهم بازی است ولی همه چیز آن نیست. سازنده‌ها بعد از ساختن شش بازی به درک و دانش کافی از داستان‌های هلمز و شخصیت پردازی او رسیده‌اند و با کمک این دانش گران‌بها سعی کرده‌اند تا مفهوم شرلوک هلمز بودن در آخرین بازی مجموعه پر رنگ‌تر و بهتر از همیشه جلوه کند. این تلاش را می‌شود در همه‌ی بازی‌های این مجموعه به وضوح دید. ولی شاخصه‌ی بزرگ مهم این مجموعه بازی در این است که هر بازی با گذر زمان کامل‌تر و بهتر از بازی قبلی ساخته شده است و این بارهم خیلی بهتر از قبلی‌ها.

بزرگترین نقطه‌ی ضعف بازی کمرنگ بودن نقش واتسن است. خیلی راحت می‌شد از حضور او گیم‌پلی بیرون کشید و در عین حال نقش او را در بازی پر رنگ‌تر کرد.

مشاهده، دانش، استنتاج
یادم می‌آید که در نقدم برای شماره‌ی قبلی بازی «وصیت‌نامه‌ی شرلوک هلمز» که در نشریه‌ی دنیای بازی چاپ شد به این موضوع اشاره کرده بودم که همه‌ی مکانیک‌های موجود، در راستای رسیدن به حس شرلوک هلمز بودن طراحی شده‌اند. و به اینکه سازنده‌ها تمام سعی‌شان برای رسیدن به حس شرلوک هلمز بودن و تزریق لذت از این طریق به مخاطب بازی بوده. می‌شود همان حرف‌ها را در مورد این بازی هم تکرار کرد ولی باید منصف بود و پیشرفت‌ها را هم دید.
شرلوک هلمز بر اساس سه خصیصه‌ی مهم‌اش پرونده‌هایش را پیش می‌برد و به نتیجه می‌رساند؛ مشاهده کردن، دانشش و سرانجام استنتاج. در بازی این سه خصوصیت مهم هلمز را در قالب سه مکانیک اصلی بازی می‌بینیم.




مشاهده
جالب است بدانید که سازنده‌های بازی برای عنصر مشاهده هم مکانیک خلق کرده‌اند. مشاهده در بیشتر بازی‌های ماجرایی یکی از ارکان اصلی گیم‌پلی است و بدون آن نمی‌شود کاری انجام داد. ولی در بیشتر همین بازی‌ها مکانیک خاصی برای عمل مشاهده کردن در نظر گرفته نشده است. مشاهده در این بازی‌ها در گشتن و پیدا کردن مدارک و اشیاء خلاصه می‌شود و نهایتا حل معماها بر اساس این قابلیت. ولی در جنایات و مکافات برای عمل مشاهده هم مکانیک و مینی‌گیم‌های جذاب طراحی شده است.
شما وارد محل وقوع جرم می‌شوید، اطراف را بررسی می‌کنید و با شاهدان، مضنون‌ها و آدم‌های درگیر در ماجرا حرف می‌زنید. انتخاب بین دیدن و بازجویی کردن با خود شما است ولی اگر می‌خواهید زودتر به نتیجه برسید باید اول همه چیز را بررسی کنید و خوب و با دقت ببینید. دیدن نخستین و مهم‌ترین گام برای جمع کردن مدرک و رسیدن به نتیجه‌ی مورد نظر است. عنصر مشاهده را می‌توانید علاوه بر محیط وقوع جرم روی آدم‌ها هم به‌کار ببرید. برای این مورد هم یک مکانیک جذاب و ساده در نظر گرفته شده است. اگر اهل دیدن سریال‌ها یا خواندن داستان‌های شرلوک هلمز باشید حتما با امضای کار او آشنا هستید. همان دیدن وضعیت یک آدم و توصیف خصوصیات او بدون پرس و جو و دانستن عقبه‌ی آن شخص! این امضای بسیار جذاب هلمز را می‌توانید در بازی هم ببینید. کافی است در هنگام صحبت با این شخص کلید خاصی را فشار بدهید و بازی را وارد حالت مشاهده بکنید. در این حالت با دقت در جزییات ظاهری شخص مورد نظر می‌توانید به خصوصیات بارز شخصیتی او پی ببرید. این مکانیک ساده علاوه بر اینکه کمک بزرگی به همان حس مهم شرلوک هلمز بودن کرده که کمک بزرگی هم به پیشبرد پرونده و حل کردن سوالات پیش آمده می‌کند.
در کنار این، هلمز قادر است چیزهایی را ببیند که آدم‌های عادی قادر به دیدن آنها نیستند. البته این حسی فراطبیعی نیست بلکه به قدرت مشاهده و دقت در جزییات هلمز مربوط می‌شود. حالا چطور می‌شود این حس برتر هلمز را وارد گیم‌پلی کرد؟ بسیار راحت و با یک افکت گرافیکی ساده! وقتی در محلی مدرکی هست که احتیاج به دقت زیاد برای دیده شدن دارد واسط کاربری به شما می‌گوید که کلید خاصی را فشار بدهید. با فشار دادن این کلید، بازی وارد حالت گرافیکی خاصی می‌شود که در آن قادر هستید چیزهایی را که هلمز می‌بیند، ببینید. حتا می‌توانید با کمک این حس صحنه‌ی جرم را بر اساس مدارکی که قبلا پیدا کرده‌اید در ذهن هلمز بازسازی کنید و به جواب برسید.




دانش
هلمز انسان مطلعی است که حافظه‌ی بسیار خوبی هم دارد. باسواد و بامطالعه است و ذهنش به اندازه‌ی گوگل پاسخگو و سریع است! ولی چطور می‌شود این ویژگی را به گیم‌پلی منتقل کرد و به نتیجه هم رسید؟ جواب این است که قطعا نمی‌شود! آخر چطور امکان دارد که هوش و ذکاوت هلمز را گیم‌پلی کرد؟! ولی یک راه میان‌بر و برای رسیدن به مهم هست که البته صد در صد جواب نمی‌دهد ولی به لذت بردن مخاطب کمک می‌کند. قطعا و در درجه‌ی اول باید برای رسیدن به حس شرلوک هلمز بودن باهوش و باذکاوت عمل کنید و خودتان را جای او بگذارید که البته همیشه نتیجه بخش نیست! راه حل بازی برای حل این مشکل این است که به‌تان تقلب می‌رساند! ایده‌ی جالبی است خیلی خوب و شسته رفته پیاده شده است. شما به‌جای ذهن سیال و تر و فرز هلمز یک دفترچه دارید که با کمک و رجوع کردن به آن می‌توانید از میزان پیشرفت‌تان در کار، هدف بعدی و نتیجه‌گیری‌های جزیی کمک بگیرید.این مکانیک طوری طراحی شده که زیاد توی ذوق نزند و در عین حال استفاده از آن لذت بخش هم باشد. به هر حال هیچ کس دوست ندارد در یک بازی ماجرایی که با انبوهی از سوالات احاطه شده، سر هدف بعدی و رسیدن به نتیجه گیج بزند و سردرگم شود. این دفترچه که مثل ذهن هلمز عمل می‌کند کمک خیلی بزرگی برای رسیدن به استانداردهای هوش هلمز می‌کند و در عین حال گیم‌پلی را نرم و روان در بستری مناسب پیش می‌برد. به غیر از این دفترچه میز کار، آرشیو کتاب‌ها و روزنامه‌های هلمز و همچنین آزمایشگاه کوچک او هم هستند که با مینی‌گیم‌های جذاب‌شان به هرچه غنی‌تر کردن گیم‌پلی و انتقال دانش هلمز کمک می‌کنند.





استنتاج
سازنده‌ها کارشان را در بخش استنتاج هم عالی انجام داده‌اند. اگر یادتان باشد در شماره‌های اخیر مجموعه، تخته‌ای وجود داشت به‌نام تخته‌ی استنتاج که بعد از جمع کردن مدارک و رسیدن به نتایج مورد نظر و در پایان هر بخش برای‌تان قابل دست‌رسی بود. با کمک این تخته می‌توانستید به سوالات پاسخ بدهید و نتیجه گیری بکنید و به جواب نهایی برسید. در جنایات و مکافات هم این بخش وجود دارد که با تغییرات بسیاری همراه بوده. این بار دیگر خبری از تخته‌ی استنتاج نیست و به جای‌اش باید داخل ذهن هلمز به نتیجه گیری دست بزنید! البته ورود به ذهن هلمز فقط با یک تغییر گرافیکی ساده جمع و جور نمی‌شود. معمولا هر زمانی که دوست دارید می‌توانید بروید داخل مغز هلمز و به سوالات و گیرهای ذهنی او پاسخ بدهید و حتا خیلی زودتر از موعد مقرر به نتیجه‌ی نهایی برسید.
در ابتدا و بعد از هر سوال و جواب و پیدا کردن مدرک واسط کاربری به شما می‌گوید که سوالی در ذهن هلمز مطرح است که ممکن است تحقیقات شما آن را به جواب رسانده باشد. کافی است کلیدی را بزنید و وارد مغز هلمز بشوید. سوالات به شکلی گرافیکی و در هم و برهم در داخل ذهن هلمز در حال جنب و جوش هستند و شما باید با قرار دادن جواب درست د ر مقابل سوال مورد نظر به بخش دوم ذهن هلمز بروید. بخش دوم که به شکل گرافیکی، سلول‌ها و نورون‌های مغز هلمز را نمایش می‌دهد معمولا چند شاخه است و شما باید بین آنها انتخاب مورد نظرتان را انجام بدهید. از اینجا به بعد است که هلمز و سازنده‌ها شما را تنها می‌گذارند و با مکانیکی جذاب تنها می‌مانید تا کیفش را ببرید!




من، آقای شرلوک هلمز
بخش آخر کار کاملا در اختیار شما است. هلمز به اندازه‌ی کافی کمک‌تان کرده و مدارک و مشاهداتش را در اختیارتان قرار داده است. حالا شما هستید که باید نتیجه‌گیری نهایی را انجام بدهید. هر پرونده معمولا بین دو تا چهار انتخاب مختلف دارد که با درکنار هم قرار دادن مدارک و مشاهدات می‌توانید بین‌شان انتخاب انجام بدهید. ولی هشیار باشید که فقط یک نتیجه‌ی نهایی و درست وجود دارد و اگر درست انتخاب نکنید این انتخاب غلط در پایان بازی تاثیر خواهد گذاشت. اگر بد انتخاب کرده باشید که حسرت برانگیز است ولی اگر نتیجه‌گیری‌تان درست و به‌جا باشد یک جایزه‌ی بزرگ در انتظارتان است؛ لذت و کیف شرلوک هلمز بودن.